Dzisiejszy świat stoi przed ogromnym wyzwaniem jakim jest ochrona środowiska. Nie bez powodu gromadzenie, przetwarzanie i utylizacja odpadów stały się kwestiami kluczowymi w kontekście zachowania dobrej kondycji naszej planety, która miałaby posłużyć jeszcze przez wiele kolejnych pokoleń. Istotną rolę w tym procesie odgrywa również transport odpadów, który obecnie mierzy się z wieloma wymaganiami, a co za tym idzie również sankcjami i karami za niedopełnienie tych czynności.

O czym należy pamiętać realizując transport odpadów?
Przed jakimi wyzwaniami administracyjnymi stoi transport odpadów?

Transport odpadów w Polsce podlega szczegółowym przepisom i procedurom. Główną instytucją odpowiedzialną za nadzór nad transportem odpadów jest Generalny Inspektor Ochrony Środowiska (GIOŚ). W związku z tym, przedsiębiorcy planujący przewożenie odpadów muszą uzyskać odpowiednie zezwolenia.
Ich brak skutkuje poważnymi konsekwencjami administracyjnymi, do których należą kary finansowe, a nawet kary pozbawienia wolności.

Wpis do bazy BDO.
Rejestr BDO to inaczej Rejestr podmiotów wprowadzających produkty, produkty w opakowaniach i gospodarujących odpadami.
Przed rozpoczęciem działalności związaną z transportem odpadów, przedsiębiorcy muszą zarejestrować te działania w miejscowym urzędzie marszałkowskim. Rejestracja obejmuje szczegółowy opis rodzaju odpadów, ilości, częstotliwości przewozu oraz trasy transportu.
Transport odpadów bez wymaganego wpisu do rejestru podmiotów gospodarujących odpadami, prowadzonego przez marszałka województwa, stanowi naruszenie podlegające administracyjnej karze pieniężnej w wysokości nie mniej niż 5 000 zł i nie może przekroczyć 1 000 000 zł.

Zezwolenia od GIOŚ.
W niektórych przypadkach, zwłaszcza w przypadku niebezpiecznych odpadów, przedsiębiorcy muszą uzyskać zezwolenia od GIOŚ. Wniosek o takie zezwolenie wymaga przedstawienia planu transportu, wskazania miejsc docelowych i sposobu utylizacji odpadów.
Zgodnie z informacją na stronie gov.pl “Kary administracyjne za naruszenia przepisów obowiązujących w zakresie międzynarodowego przemieszczania odpadów, a także za naruszenia warunków udzielonych zezwoleń na przemieszczanie odpadów, są to kary pieniężne. Nakładane są w drodze decyzji administracyjnej, a organem właściwym do jej nałożenia jest właściwy wojewódzki inspektor ochrony środowiska.

Wysokość kary pieniężnej uzależniona jest od rodzaju naruszenia i wynosi:

• od 50 000 zł do 500 000 zł w odniesieniu do nielegalnego międzynarodowego przemieszczania odpadów, tj. bez dokonania zgłoszenia,

• od 30 000 zł do 200 000 zł za dokonanie przemieszczania odpadów bez zgody właściwych organów, za naruszenia związane z udzieloną zgodą na przemieszczanie odpadów, także za naruszenia warunków udzielonej zgody,

• od 20 000 zł do 100 000 zł za niedopełnienie obowiązków związanych z transportem odpadów, będących przedmiotem udzielonej zgody na przemieszczanie odpadów.”
  źródło: https://www.gov.pl/web/gios/kary-administracyjne-za-naruszenia2

 

Karta przekazania odpadów (KPO).
Karta Przekazania Odpadu to oficjalny dokument potwierdzający oddanie określonych odpadów podmiotowi uprawnionemu do ich odbioru, transportu lub utylizacji. Przedsiębiorcy realizujący transport odpadami muszą prowadzić dokładne zapisy dotyczące przewożonych śmieci, a także sporządzać raporty dotyczące ilości i rodzaju odpadów przewożonych w określonym okresie. Od 2022 roku KPO można wypełnić i wystawić jedynie elektronicznie przez system BDO. W związku z powyższym kary za niedopełnienie tego obowiązku są równoważne jak w przypadku braku wpisu do rejestru BDO.

Faktura sprzedaży odpadów (GTU 05).
Od 1 października 2020 r. obowiązuje konieczność używania kodu GTU 5 w strukturze JPK_V7 w przypadku realizacji dostaw odpadów. W związku z tym istnieje konieczność spełnienia obowiązku podatkowego w formie udokumentowania transakcji fakturą sprzedaży VAT. Zgodnie z ustawą o VAT za brak adnotacji „mechanizm podzielonej płatności” (jeżeli charakter transakcji wymaga jej zamieszczenia na fakturze), brak NIP na paragonie, do którego wystawiono fakturę, a także za błędy w ewidencji JPK obowiązuje kara pieniężna w wysokości 500 zł za jeden błąd.

 

Oznakowanie pojazdów.
Po uzyskaniu zezwolenia, przedsiębiorcy są zobowiązani do oznaczenia swoich pojazdów specjalnymi tabliczkami informującymi o transporcie odpadów. To ułatwia kontrolę organom nadzoru. Wymóg ten obowiązuje od  24 stycznia 2018. W jego myśl każdy pojazd przeznaczony do przewożenia odpadów (który ma obowiązek prowadzenia ewidencji odpadów) dla transportu krajowego musi posiadać tablice z napisem “ODPADY”.  Tablica “ODPADY” powinna być koloru białego i mieć wymiary 400 mm szerokości i 300 mm wysokości. Z kolei w przypadku przewozów transgranicznych obowiązuje tabliczką z literą “A”.  Podobnie jak w przypadku przewozu krajowego tabliczka powinna być koloru białego, jednak dopuszczalne wymiary dla przewozu transgranicznego to: 400 mm szerokości i 300 mm wysokości. Obie należy umieścić w widocznym miejscu, za jej brak grozi kara finansowa do 10 000 zł.

 

Przewóz towarów objętych monitorowaniem SENT.
Od lutego 2022 r. przywóz do Polski oraz przewóz przez terytorium kraju odpadów podlega rejestracji w systemie SENT. Wyjątek stanowią odpady z tzw. zielonej listy, o masie nieprzekraczającej 20 kg. Konsekwencją wprowadzonych przepisów jest nałożenie obowiązków w zakresie dokonania zgłoszenia przewozu, jego uzupełnienia i aktualizacji na podmiot odbierający oraz przewoźnika w momencie rozpoczęcia przewozu. Dodatkowo przewoźnik jest zobowiązany do zapewnienia przekazywania danych geolokalizacyjnych, a kierujący do posiadania numeru referencyjnego oraz uruchomienia lokalizatora. Brak w przekazie aktualnych danych geolokalizacyjnych środka transportu, który objęty jest zgłoszeniem SENT skutkować może karą dla przewoźnika w wysokości 10 000 zł. W przypadku kierowcy, który nie włączy lokalizatora przed rozpoczęciem przewozu grozi kara od 5 000 zł do 7 500 zł. 

 

Szczegółowe informacje na temat konsekwencji z tytułu niewłaściwego transportu odpadów regulują ustawy w myśl, których poza istotnymi karami finansowymi, które opisaliśmy powyżej istnieje również możliwość otrzymania kary pozbawienia wolności. Mówią o nich:
– ustawa o odpadach z dnia 14 grudnia 2012 r.
– ustawa o transporcie drogowym z dnia 6 września 2001 r.
– ustawa o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów z dnia 29 czerwca 2007 r. 

 

Podsumowując. Zezwolenia na transport odpadów w Polsce zdają się być kluczowym elementem zrównoważonego zarządzania odpadami. Z punktu widzenia prawnego oraz ekologicznej odpowiedzialności, przestrzeganie przepisów oraz egzekwowanie winno poprawiać jakość bezpiecznego i ekologicznego transportu w kraju i na świecie. Ciekawi jesteśmy Waszego spojrzenia z punktu widzenia kierowców, czy też przedsiębiorców wykonujących transport odpadów.
Jak Wy postrzegacie regulacje związane z przewozem odpadów?
Jesteśmy ciekawi Waszych spostrzeżeń.